Bij de introductie op de Nederlandse TV van het RTL4-programma ‘Idols’ in 2002 lanceerde juryvoorzitter Henk Jan Smits de term ‘X-factor’. Hij bedoelde daarmee dat een deelnemer aan het populaire talentenprogramma de ‘X-factor’ had als alle kenmerken om te scoren optimaal waren, uiteenlopend van het hebben van een gouden zangkeeltje tot het dragen van de juiste outfit. Er werd ook altijd mysterieus over gedaan in dit zangprogramma, alsof het een ondefinieerbare bundeling van eigenschappen tot het succes van de deelnemer was.
Tegenwoordig heeft de ‘X-factor’ ook zijn intrede gedaan in het bedrijfsleven. In de naamkeuze van bedrijven of producten hiervan duikt de 24e letter uit het moderne Griekse alfabet telkens op. Bekende voorbeelden zijn de telefoons van Sony Xperia, de film- en tv-seriedienst Netflix, de bussen van Conexxion, de kleding van Mexx of de energieleverancier Oxxio. In veel gevallen lijkt het een tikfout, maar in werkelijkheid ligt er een hele marketingfilosofie achter.
Merkenbureaus plaatsen tegenwoordig graag een ‘X’ in een naam
Er zijn anno nu merkenbureaus die gespecialiseerd zijn in het ontwikkelen van bedrijfs- of productnamen, die worden ingeschakeld om de ultieme naamgeving te bedenken. Feit is dat een productnaam tegenwoordig in verschillende culturen of taalgebieden moet kunnen aanslaan. Omdat de letter ‘X’ overal is ingeburgerd, wordt deze heden ten dage steeds vaker gebruikt in het bedrijfsleven. De letter ‘X’ straalt exclusiviteit uit, en ook mysterie (denk aan de naam ‘Mister X’).
Een aspect dat hierin ook nog mee speelt zijn de grafische mogelijkheden van de letter ‘X’, een grafisch ontwerper kan er vergelijkbaar met de letter ‘O’ allerlei kanten mee op. Zowel in de naamkeuze als in het design van auto’s lijkt men in de ban te zijn van de letter X. Om bij dit laatste onderwerp aan te haken: de Toyota Aygo vertoonde bij zijn introductie in de zomer van 2014 voor het eerst in de wereld van het auto-design een X-front: een auto-voorkant die sterke gelijkenissen vertoont met de letter X. Op de website Beeldjagers.org is een pagina te vinden met twintig automodellen die in navolging van de zojuist genoemde Toyota Aygo ook een voorkant ontwikkelden met een min of meer sterk gelijkende letter X. In tegenstelling tot auto’s uit de vorige eeuw hebben de ontwerpers uit de auto-industrie afscheid genomen van modellen als een ‘liggende dubbele punt’ of een ‘gezicht met twee ogen’, zeg maar het standaard sjabloon van hoe een kind een auto tekent.
Een X-vorm geeft meer mogelijkheden voor auto-ontwerpers
Een auto met een X-smoelwerk valt meer op, het geeft de ontwerpers van auto’s de mogelijkheid om ondanks alle aerodynamische ontwerpeisen toch nog een eigenzinnig design te kunnen ontwikkelen. Want de automobilist met een X op zijn autofront valt gewoonweg meer op dan de andere, oudere modellen, het is een nadrukkelijk schreeuwerige letter.
Maar heeft een auto ook de ‘X-factor’? De X staat tevens voor anoniem. Doet de huidige generatie auto’s zijn best om zich van elkaar te onderscheiden, of gaan ze met al die X-en juist steeds meer op elkaar lijken? De moderne auto als Mister X lijkt een niet te stuiten ontwikkeling.